Os indicios de calidade no contexto da ciencia aberta valoran outros aspectos que van máis aló do mero depósito da versión aceptada (postprint o versión do editor) das achegas en repositorios de acceso aberto, xa que desde hai uns anos é un requisito mínimo imprescindible para presentarse a unha convocatoria de sexenios ou acreditacións e iso non garante o acceso aberto ao contido (a día de hoxe poden depositarse só os metadatos ou estar o contido embargado.

Estes aspectos son os seguintes:

Elementos que contribúen ao acceso aberto

  • Lectura en aberto. É un aspecto importantísimo que as contribucións poidan lerse integramente en aberto, ben na súa versión postprint (aceptada sen maquetar) ou versión do editor (aceptada con maquetación), ben na versión preliminar sen revisar coñecida como preprint.
  • Que a publicación estea vinculada a outras achegas en acceso aberto como conxuntos de datos, etc.
  • Depósito do preprint en repositorios temáticos (habitual en certas áreas, como serían e-Lis ou RePec.
  • A publicación en plataformas de publicación de resultados de investigación como Open Research Europe ou outras plataformas impulsadas por outras axencias de financiamento.
  • A publicación en plataformas de revisión por pares en aberto previa ou posterior á publicación: F1000research, Pubpeer, ScienceOpen.
  • Utilización de licenzas Creative Commons.
  • Publicación en revistas diamante, que non cobran taxas nin de lectura nin de publicación.

 

Recursos para atopar revistas diamante:

  • Un informe de Coalition S indica que hai máis de 29.000 revistas diamante en todo o mundo (datos de 2021) e algo menos da metade (a día de hoxe máis de 13.000) están rexistradas en DOAJ: Directorio de Revistas de Acceso Abierto. Podes atopalas utilizando a opción Journals without fees.
  • A Universitat de València publicou en Zenodo unha listaxe de revistas diamante, actualizada en abril de 2025, con indicadores de calidade provenientes de JCR, SJR e Dialnet.

Contribución na achega de participantes non académicos e grupos sociais involucrados explícitamente na publicación.

  • Un recurso útil para atopar este tipo de participantes útiles nos proxectos de investigación é Scistarter, que é unha base de datos centralizada que recolle proxectos de ciencia cidadá onde participan membros non académicos que colaboran con investigadores.

Valórase que a achega inclúa un dataset, que se atope dispoñible en aberto con posibilidade para a súa descarga e que cumpra os principios FAIR que garantan a súa reutilización e interoperabilidade.

Os conxuntos de datos que acompañen unha publicación poden publicarse en Zenodo.

A verificación do grao de cumprimento destes principios pode facerse, en: f-uji.net; fair-data-self-assessment-tool; fair-checker, entre outros). Así mesmo, valórase que este dataset, á súa vez, fora descargado, usado ou citado.

Valórase que o software ou código que inclue a achega:

  • Supoña unha contribución ao software libre, cumprindo a definición publicada pola Open Source Initiative (https://opensource.org/osd/)
  • Que estea protexido por algunha das licenzas aprobadas por este organismo (https://opensource.org/licences/), e que, por tanto, permitan a terceiras persoas reutilizalo e reescribilo, mellorando ou adaptando o software ás súas necesidades e intereses
  • Que estea depositado nun repositorio de datos como GitHub
  • O seu uso: que fora descargado, usado ou citado.